Mỗi dân tộc sẽ có những phong tục tập quán khác nhau, nổi bật nhất là phong tục bắt vợ của dân tộc Mông. Đây là phong tục đã có từ lâu đời nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về phong tục và ý nghĩa về phong tục này. Bạn đọc hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để tìm hiểu nhiều hơn về phong tục bắt vợ của người Mông.
Ý nghĩa của tục bắt vợ
Tục bắt vợ là một nét đặc trưng trong hôn nhân của dân tộc H’ Mông, đây cũng là dịp để những đôi trai gái có cơ hội tới với nhau nhưng cũng là một trong những nỗi lo lắng của nhiều cô gái khi lọt vào tầm ngắm của những trai bản khác.
Xuất phát từ việc nhiều đôi trai gáu yêu nhau nhưng gặp phải sự phản đối của gia đình hai bên từ đó mà tục bắt vợ được mở ra để đưa ra một giải pháp hữu hiệu để các cặp đôi yêu nhau có cơ hội kết duyên.
Người dân tộc Mông khi đi chợ, ngắm được cô nào ưng ý thì chàng trai sẽ ngỏ lời và từ đó sẽ thể hiện một cách đưa tình là một điệu múa khèn hoặc đoạn nhạc thổi bằng sáo, lá cây. Nếu trường hợp cô gái đồng ý cũng sẽ giả vờ bỏ chạy vừa chạy và ngoái cổ lại để chờ.
Tiếp đến với sự chứng kiến của nhiều người thì chàng trai sẽ cầm cổ tay cô gái và kéo cô về phía mình. Mặc dù đã viết trước mọi chuyện nhưng vẫn cảm thấy bất ngờ và kêu toáng lên cần phải giả vờ kêu cứu, khóc lóc để mọi người đến giải cứu mình.
Theo quan niệm của dân tộc Mông thì nếu người con gái bị kéo về làm vợ mà không khóc lóc hoặc kêu la thì gia đình và làng xóm sẽ khinh. Song song với đó thì cô gái khóc càng to càng có phản ứng quyết liệt thì càng có nhiều hạnh phúc và con cháu đầy nhà.
Người đàn ông Mông có bắt vợ thì mới chứng minh sự thật lòng đối với người yêu, sự mưu trí và dùng cảm của mình. Đây cũng là thử thách cuối cùng để trai gái trở thành vợ chồng của nhau.
Các nghi thức diễn ra tục bắt vợ của người Mông
Những cặp trai gái khi đã có tình ý trước với nhau nhưng nếu chàng trai đó không đủ tiền thách cưới hoặc không được sự đồng ý từ hai bên gia đình thì họ sẽ bàn cách để thực hiện nghi lễ bắt vợ.
Vào ngày hẹn thì người con trai sẽ xuất hiện cùng với sự giúp sức của bạn bè để bắt cô gái về nhà mình. Cô gái đã biết kế hoạch từ trước nhưng vẫn cần tỏ vẻ khóc lóc kêu to để người nhà đến cứu.
Lúc có người đến cứu thì các chàng trai sẽ xông ra đỡ đòn, tuy nhiên tuyệt đối không được đánh trả và cần diễn ra một cách khéo léo nhất.
Qúa trình bắt vợ diễn ra tuyệt đối không được để chân cô gái chạm đất và cũng không được gây ra bất vứ thương tích nào cho cô gái hay không có lực giằng co.
Khi tục kéo vợ đã gần hoàn thành thì gần về tới nhà trai sẽ cử một người về trước bà báo tin cho gia đình nhà trai để bắt một đội gà (bao gồm một con gà trống chưa gáy hoặc một con gà mái tơ) để đặt ở cửa chính chờ đoàn người kéo vợ về làm phép trước khi người con gái chính thức bước vào nhà trai.
Với cô gái đã được cướp về gia đình nhà trai sẽ sắp xếp chỗ ngủ để cô gái ở lại trong 3 đêm. Thời gian này cô gái cũng cần đưa ra quyết định có nên chính thức chung sống ở đây hay không và nếu không hôn ước này coi như hủy bỏ. Khi đó chàng trai phải mang tiền sang nhà cô gái nộp phạt và mang theo gà, rượu để ăn với nhà cô gái một bữa cơm. Trong bữa cơm đó cô gái và chàng trai sẽ uống với nhau một chén rượu, với ngụ ý là từ nay họ sẽ làm bạn của nhau.
Theo chia sẻ của người dân bản địa thì trong trường hợp chàng trai bắt vợ xuất phát từ tình yêu đơn phương thì người con gái sẽ cần tìm cách trốn thoát.
Cũng theo phong tục bắt vợ này thì gia đình nhà trai sau khi bắt vợ về cần phải đền danh dự cho cô gái và nhà gái bằng cách đem lễ vật sang nhà gái. Bên cạnh đó còn phải khao cả dân làng bằng việc ăn uống liên tiếp trong 7 ngày trời để phạt vạ.
Tục bắt vợ được diễn ra ở khá nhiều dân tộc Mông ở Sapa và nhiều nơi khác. Cách thức diễn ra sẽ khá giống nhau nhưng mỗi vùng sẽ có những nét đặc trưng khác nhau.
Nét đẹp văn hóa bị biến tướng
Với thủ tục bắt vợ của dân tộc Mông ở Việt Nam được coi là nét đẹp văn hóa trong những ngày đầu năm mới.
Với cái nhìn tích cực thì có thể nhận thấy đây là phong tục – một giải pháp khá hiệu quả cho những đôi trai gái yêu nhau tha thiết nhưng lại gặp phải trở ngại từ gia đình hoặc vì một lý do nào đó mà không thể đến được với nhau. Lúc này thì đây sẽ là kế hoạch cần được bàn bạc và có thêm sự hỗ trợ của các anh em bạn bè. Nhân lúc cô gái đi làm nương hoặc làm gì đó thì người con trai sẽ cần xuất hiện bất ngờ để kéo cô gái về làm vợ. Sau đó thì phía nhà trai sẽ cần tiếp tục thực hiện bắt gà và thực hiện những tục lệ khác theo đúng truyền thống, đặc trưng của từng dân tộc.
Tuy nhiên ẩn chứa đằng sau phong tục vẫn hay được nhắc đến cái tên mỹ miều là nét đẹp văn hóa thì lại có rất nhiều những câu hỏi được đặt ra với những nhà làm Luật thì về bản chất phong tục này không xấu nhưng theo thời gian thì hiện nay sự biến tướng này dần trở nên xấu xa hơn vì nó tước đi quyền tự do của một người. Tước đi cả quyền được chọn lựa tương lai của những cô gái vùng dân tộc; vốn còn ngây thơ và chưa hiểu rõ ràng về Luật pháp.
Từ thông tin ở trên bạn đọc hiểu rõ hơn ý nghĩa của tục bắt vợ, hãy thường xuyên cập nhật thêm các bài viết khác trong cùng chuyên mục này.