Tìm hiểu về phong tục đám ma miền Bắc – Phong tục ma chay của người Việt thường có sự khác biệt giữa các vùng miền. Theo đó từ bao đời nay người dân Miền Bắc vẫn coi cái chết là một sự mất mát lớn. Không khí tang thương, tiếc nuối luôn bao trùm tại đám tang người Miền Bắc. Vậy phong tục đó là gì hãy tìm hiểu qua bài viết này nhé.
Phong tục đám ma miền Bắc gồm những gì?
Những thủ tục quan trọng trong đám ma
Lễ Mộc Du hay còn được gọi là lễ Tắm gội
Những vật dụng cần chuẩn bị bao gồm: Dao nhỏ; Lược; Thìa; Vải; Nắm đất ở Thổ Công, Nước ngũ vị và Nước Nóng. Nếu là thân phụ thì con trai vào làm lễ, ngược lại thân mẫu là con gái. Không gian làm lễ cần được che kín bằng rèm. Lễ này nhằm mục đích tẩy trần cho người quá cố, được thanh lọc cơ thể để sẵn sàng sang thế giới bên kia.
Trong lúc đợi giờ lành mà nhập quan, người mất cần được đắp chăn hoặc buông màn che mặt. Đồng thời một số nghi thức cần thực hiện kèm theo gồm: Phía đầu trên người mất đặt một ghế nhỏ, đặt một bát cơm nghiêm dựng đôi đũa, một quả trứng và thắp hương liên tục.
Tìm hiểu thêm: Phong tục cưới hỏi miền Bắc
Lễ ngậm hàm hoặc phạn hàm
Táng tục này mang ý nghĩa giữ cho vong hồn người mất không bị quỷ dữ chiếm đoạt, nhanh chóng đến hoàng tuyền để được siêu thoát
Lễ nhập quan hoặc khâm liệm
Có thể nói dù có giản lược đến đâu, dân ta vẫn không thể làm sơ sài các nghi thức này. Nhập quan quan trọng là phải chọn được giờ tốt, hợp tuổi với người mất,…
Trước khi thi hài chính thức nhập quan, con cháu sẽ được đi vài vòng để nhìn mặt người mát lần cuối cùng . Khi sư thầy hành lễ, gia quyến sẽ tránh sang hai bên.
Trong khi khấn vái đọc kinh, thi hài thân nhân sẽ được người phụ giúp có kỹ năng chuyên môn đặt vào chính giữa quan tài, lấp đầy quách bằng các vật dụng cá nhân của người đã mất. Cuối lễ quan tài sẽ chính thức được hàn lại.
Gọi hồn
Thầy cúng làm lễ gọi hồn thường thì cầm áo người chết ra sân hoặc ngoài đường quay vế bốn hướng: Đông , Tây, Nam , Bắc đàn ông thì gọi “ba hồn bẩy vía”, đàn bà thì gọi “ba hồn chín vía” về nhập quan. Xong bỏ áo người chết vào quan tài coi như họ đã về nhập quan. Người ta quan niệm rằng khi người chết đi thì hồn vía sẽ đi lang thang khắp không trung nên phải làm lễ này và khấn để trình báo lên thiên đình là trần gian có người quy tiên để ghi vào sổ thiên tào.
Lễ phát tang
Chủ lễ làm lễ phát tang, số khăn tang , mũ mấn được chuẩn bị đủ với số con cháu đặt vào một chiếc mâm trên hương án. Trong lúc làm lễ thì con cháu phải chăp tay quỳ khấn ở dưới, sau khi lễ xong thì con trưởng sẽ phát khăn, áo cho mọi người, khăn tang của người vắng mặt thì để lại trên mâm. Con trai, con gái, cháu , chắt được phát khăn mặc và chít vào đầy đủ, con rể thì chỉ chít khăn không phải đội mũ.
Xem thêm: Phong tục lì xì
Phúng viếng
Sau khi phát tang họ hàng thân thiết đến phúng trước lúc này các con luôn túc trực đứng cạnh bàn thờ vong để đáp nghĩa. Thường thì họ hàng sẽ phúng hương hoa, xôi gà còn hàng xóm bạn bè thì phúng hương với phong bì.
Tế vong
Buổi tối khi phúng viếng đã vãn khách, phường hiếu làm lễ tế vong. Người nhà chuẩn bị mâm cơm rượu thịt đầy đủ để dâng lên bàn thờ vong.
Quay cữu
Đúng 12 giờ đêm người ta làm lễ quay cữu, quan tài được quay theo chiều ngang của ngôi nhà đầu quay về phía bàn thờ chân quay ra ngoài cửa
Tế cơm
Sáng hôm sau người nhà chuẩn bị bát cơm, quả trứng, một đĩa muối, một chén nước lã lần lượt dâng từng thứ lên bàn thờ vong.
Cất đám
Đến giờ đưa tang chủ lễ đọc điếu văn sau đó dùng đinh đóng nắp ván thiên lại quan tài được mọi người hàng xóm đưa lên xe tang.Lúc này con trưởng có lời cảm hơn cơ quan, hàng xóm đã có mặt chia buồn cùng gia đình.
Suốt quá trình đưa người mất ra nghĩa trang cờ, trướng đi trước linh cữu đi sau, con cái đi sau linh cữu kèn trống được đánh liên hồi, và vừa đi vừa rải vàng mã tiền lẻ từ nhà đến nghĩa trang.
Hạ huyệt hoặc hỏa thiêu.
Huyệt được chuẩn bị từ chiều hôm trước, khi quan tài cho xuống huyệt thì con trai sẽ lấp miếng đất đầu tiên, sau đó các con các cháu mỗi người lấp một miếng thể hiện tình cảm, ý nghĩa đắp mộ cho cha mẹ. Ở trên có các đội tụng kinh, xong xuôi thì ra về tuyệt đối không đi theo đường lúc đi và con cái không được khóc nữa vì như vậy là hồn người mất sẽ khó mà siêu thoát.
Rước vong về thờ
Sau khi an táng xong ảnh của người mất được rước về nhà để thờ trên bàn thờ vong, bàn thờ luôn có hương khói, đèn nhang hàng ngày gia chủ ăn gì thì cúng thứ đấy.